TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, emeklilikte hoşnutluk takılanlarla (EYT) ait düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Umumi Esenlik Sigortası Kanunu ile 375 az Kanun Mesabesinde Kararnamede Farklılık Yapılmasına Dayalı Kanun Teklifi’nin görüşmeleri sürüyor.
Komisyona bilgi veren Toplumsal Düzenlilik Kurumu (SGK) Başkanı Kürşad Arat, Türkiye’dahi en üst mütekait olanların ortalama yaşının 54, EYT’li adına tanımlanan grubun yaş ortalamasının ise 48,5 olduğunu belirtti.
Nüfusun yaşlanmasıyla zahmetli sayısında da aynı çoğalma olduğunu dile getiren Arat, 2000’lerin başında 6,5 milyon seviyesinde olan SGK’den mütekait maaşı alanların sayısının bugün itibarıyla 13,9 milyon kişiye ulaştığını kaydetti.
Arat, canlı/sıngın sigortalı oranının ise 2’ler civarında olduğunu açıkladı.
EYT düzenlemesinin SGK’nin mali yapısına etkisine değinen Arat, “SGK’bile zaman itibarıyla gelirlerin giderleri istikbal oranı yüzde 96,2. Bu oran yüzde 100 olmadığı üzere lüzum istemez SGK açığı var. Bu vazıh tarihin bildirme düşük seviyesinde yani yüzde 0,30 düzeyinde.” diye niteleyerek konuştu.
Kürşad Arat, EYT’li kapsamına iletilmek için 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalılık başlangıcı, prim haset ile sigortalılık süresini doldurmuş olma, 1999’bile gelen yaş şartını sağlamama şartlarını eğlemek gerektiğini dile getirerek, “2 milyon 250 bin birey bu şartları sağlıyor. Bu tanımda olanları EYT’liler adına görüp buna göre maliyet hesaplarını ve gönül sayını hesapladık.” bilgisini verdi.
EYT’nin maliyetinin unsurlarını anlatan Arat, şunları kaydetti:
“Tekaüt aylığı yani emekli olduktan sonra ödeyeceğimiz maaş, tıpkısı maliyet unsuru. İkincisi, prim kaybı yani bu kişilerin kâffesi tekaüt evet ve hiç çalışmazlarsa SGK’nin bundan kaynaklanacak aynı sigorta prim kaybı olacak, bu dahi maliyetimiz oluyor. Üç, söz ikramiyesi; bu yasalaştıktan sonra seçkin iki saraka ikramiyesini birlikte almaya adalet kazanıyorlar. Dört, 4/A’lar, SSK’liler açısından düşündüğümüzdeki maliyetin unsuru şu: Burada amme işçileri da var. Kamu işçilerinin hem maaşı hem üstelik bunlara ilgili aynı kıdem tazminatı var. Bunların işten ayrılmasından kaynaklanan aynı mahiye tasarrufu var. Bunun birlikte zahmetli olanların yerini alacakların bir maaş yükü var. Bunun konsolide etkisi, amme personel bütçe etkisini dahi 9,5 milyar namına görüyoruz. 4/A’lılar amacıyla toplanmış kesin etkinin 131 milyar liralık olmasını öngörüyoruz.
EYT’li yerine tanımladığımız, bu şartları sağlayanların hangi kadarının çalıştığına baktığımızda bunların yüzde 87’si çalışıyor yani tekaüt olduktan bilahare de balaban ihtimalle çalışmaya bitmeme edecekler. Beceri kendisine bunlarda bire bir prim kaybı olmasını beklemiyoruz. Tıpkı kişilerin muhtemelen çalışıyorlarsa zahmetli olduktan sonra de çalışmaya devam edeceğini bekliyoruz. 4/A’lılar üzere prim kaybı olmayan maliyetin 194,4 bilyon, prim kaybının olması durumunda ise maliyetin kestirmece 255 bilyon beyninde olmasını öngörüyoruz. Amma net rakam benzer değil çünkü emekliliği adalet ettiği halde bu takım içerisinde kayran alıp mütekait olmayı tercih etmeyecek insanlar benzer.”
Arat, mahiye ilhak oranında tıpkısı farklılık olmayacağının altını çizerek, “Minimal emekli maaşı 5 bin 500 teklik. Kâin sistemde prim ödeme ahit sayısına, bakım yılına, çalıştığı sigorta koluna ve kazancına göre herkese ayrı mahiye bağlanabiliyor, emanet bazında değişiyor.” ifadelerini kullandı.
EYT’lilerin emeklilik işlemlerinin hangi kadar sürede tamamlanacağı, yeterince personel olup olmadığı konusuna da küşayiş getiren Arat, “Tafsilatlı süreden beri bunun teknik altyapısını çalışıyoruz. Talepleri alıp sunma acul şekilde sisteme sokacağız.” diye niteleyerek konuştu.
