EYT süreciyle ilgilendiren akıbet zaman haberleri gelmeye bitmeme ediyor. 3600 ek işaret meselesi, minimum sevap, görevli ve zor zammı konuları tek yegâne çözüme kavuşurken gözler EYT sorunun çözülmesine çevrildi. Çalışma Ve Içtimai Güvenlik Bakanı Vedat Bilimci’den milyonlarca kişiyi heyecanlandıran kullanılmamış ayrımsız açıklama gelmişti. Bakan Bilimci EYT üzere güneş vererek yıl sonunu işaret etti. Evet EYT sorunu nasıl ve hangi ahit başladı, EYT’liler birçok kişi ve hangi istiyor? İşte akıbet dakika haberinin detayları….
Himmet ve Sosyal Asayiş Bakanlığı, 8 Ilkgüz 1999`dan önce sigortalı olanların emekliliği türe etme koşullarının değiştirilmesiyle ortaya sâdır emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusunu gündemine aldı. Sorunun çözümü üzere farklı formülleri masaya yatıran Bakanlığın, yıl sonuna akıllıcasına çalışmasını tamamlaması bekleniyor.
1- EYT SORUNU NASIL ORTAYA ÇIKTI VE ELAN GEÇMIŞ EMEKLİLİK ŞARTLARI NASILDI?
1999 yılında yürürlükte olan 506 Çevrilmiş Sosyal Sigortalar Kanununa 4447 az Kanunla eklenen arızi 81inci maddenin (B) bendi ile 8 Ilkgüz 1999dan ilk sigortalı olanların emekliliği hak ika koşulları değiştirildi. Bu tarihten sonradan emekliliğe türe gidermek amacıyla sigortalılık süresi ve prim periyot sayısının birlikte, yaş koşulu birlikte aranmaya başlandı. Değişiklikten geçmiş, emekliliğe türe kazanabilmek için sigortalılık süresi ve prim çevrim sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu. Ayrım öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 dönem koşulunu yerine getirenler zor olabiliyordu.
2- 1999’DAKİ DEĞİŞİKLİK EMEKLİLİK KOŞULLARINI NASIL ETKİLEDİ?
1 Temmuz 1994’te ilk kez sigortalı yerine çalışmaya başlayan 1 Karı 1972 tevellütlü koca işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki 506 az Sosyal Sigortalar Kanununa göre 25 sene sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında mütekait olabiliyordu. Yani bu işçi 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Orak Ayı 2019’da 5000 prim günü varsa gözyaşı koşulu aranmadığı üzere 47 yaşında emekli olabilecekti.
1999’daki değişikliğin ardından bir işçi, çalışmaya ilk kez 1 Temmuz 1994’te başladığı amacıyla 25 sene sigortalılık süresi, 55 gözyaşı ve 5750 aktarılma prim ödeme koşulunu hesabına getirdiğinde zahmetli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani yasa değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 yıl ötelendiği üzere 750 dönem da caba prim ödemesi istendi.
3- MEVCUT KOŞULLARDA NASIL EMEKLİ OLUNUYOR?
1 Teşrinievvel 2008’bile yürürlüğe giren 5510 az Içtimai Sigortaları ve Umumi Keyif Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı aşamalı yerine yükseltilirken, prim ifa dönme sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bent-Seviye) ise 9000’e çıkartıldı. Yasa yürürlüğe girdiğinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan tekaütlük yaşı kademeli kendisine yükselmekte ve 2048 yılında avrat ve ayvaz sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek.
Örneğin ilk kez çalışmaya Ağustos 2022’bile başlayacak tıpkısı dirilik, on paralık açıklık vermeden 7200 zaman çalışması halinde prim koşulunu Ağustos 2042’de hesabına getirecek. Ağustos 2042’da prim koşulunu adına getiren ayvaz sigortalı 64 yaşında, kadın sigortalı ise 62 yaşında emekli olacak.
4- EYT’LİLER HANGI İSTİYOR, ÜLKÜ HAYAT DOLU KAÇ KİŞİ?
Emeklilikte hoşnutluk takılanlar, emeklilik koşullarında 1999’birlikte yapılan değişikliğin geçmişe çevrilmiş uygulanmasına serencam verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim haset koşullarını sağlayıp mütekait olmayı talep ediyor.
April 2022 itibarıyla Içtimai Düzenlilik Kurumu’na (SGK) mukayyet 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (Sargı-Düzem) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor.
Tahminlere göre, 4/a ve 4/b olmak için toplam 19 milyon 726 bin sigortalıdan kestirmece 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.
5- EYT ÜSTÜNE HÜKÜMETİN TAVRI NE, OLASI HAL ÖNERİLERİ NELER?
Mesai ve Toplumsal Düzenlilik Bakanı Vedat Âlim, EYT’lilerin durumuyla ilişik geçmiş kendisine 4 Orak Ayı’da “Türkiye’nin temas sorunu çözülmesi müstelzim dosya kendisine önümüzde duruyor. Bu, önümüzdeki dosyalardan, çözülecek şeylerden biri.” açıklamasını yapmıştı.
Bakan Âlim’in bu ifadeleri EYT’lileri umutlandırırken, halkoyu EYT sorunuyla ilgilendiren somut adımlar beklemeye başladı. Ahir süreçte, Faaliyet ve Içtimai Düzenlilik Bakanlığı bünyesinde, EYT’lilerin durumuyla ilgili say grubu oluşturuldu.
Kamuoyunda, 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlarda istenen yaş koşulunun kademeli olarak düşürülmesi, aylıklarda sınırlı oranda kopukluk yapılarak emeklilik tarihinin öne çekilmesi, erkeklerde 9000, kadınlarda 7200 prim aktarılma sayısını adına getirenlerde gözyaşı koşulunun aranmaması kabil senaryolar konuşuluyor.
Bu konudaki düzenlemenin yıl sonunda netleşmesi, 2023 yılının evvel ayları bakımından yasalaşması bekleniyor. (AA)
ANASAYFAYA ÇAĞRIŞTIRMAK İÇİN TIKLAYINIZ
