Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde Aizanoi Antika Kenti’ndeki arkeolojik kazılarda Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı akseptans etmesinden bilahare kırılarak çaya atıldığı oranlama edilen payen inancına ilişkin heykellerin parçaları bulundu.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne 2012 yılında dahil edilen, Anadolu’daki genişlik dolgunca mahfuz Zeus Tapınağı’na ev sahipliği fail antik kentteki kazılar, Cumhurbaşkanlığı kararı ve Valiliğin destekleriyle Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) marifetiyle sürdürülüyor.
Penkalas Çayı’nda (Koca Öz) DPÜ Marifet Literatür Fakültesi Kazı Bilimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gökhan Ateşin başkanlığında hesaplı kazıda, mitolojide aşk ve görk tanrıçası “Afrodit”, bade tanrısı “Dionysos”, yarı âdem yarı cenabıhak Herkül tasvirlerinin da bulunduğu onlarca mermer parçasına ulaşıldı.
Ateşin, AA muhabirine, bu sene antik dönemde yapılmış sivri duvarları ile çayda enkazı günümüze büyüklüğünde ulaşan üçüncü antik köprüye ilişik mimari kalıntıları ortaya çıkarmaya çalıştıklarını söyledi.
Penkalas’taki kazıda irili ufaklı kısaca 70 heykel parçası bulduklarını tamlayan Ateşin, “Bu mermer parçalar bundan sonra köprünün enkazının olduğu yerde karşımıza çıkıyor. Penkalas Çayı yatağının genelinde bu minval okkalı miktarda heykel parçasıyla karşılaşmıyoruz. Kimi Vakit başka alanlardan de buluyoruz ancak derya güreşçi köprüsü enkazının olduğu yerde.” dedi.
Prof. Dr. Ateşli, Aizanoi halkının, Romalıların Hristiyanlığı akseptans etmelerinin ardından haddinden fazla tanrılı garanti ait heykelleri kırıp çaya attığını değerlendirdiklerini dile getirdi.
Parçalanmış heykellerin tahminî 1700 almanak olduğu bilgisini veren Ateşli, şöyle konuştu:
“Bugüne büyüklüğünde elde ettiğimiz verilerden hareketle, bunların güreşçi köprüsü yıkılmadan evvel köprüden ve kenardaki aşırı esirgeme duvarlarından yani rıhtım duvarlarından buraya bilinçli olarak atık olabileceğini düşünüyoruz. Bunu birlikte Roma İmparatorluğu döneminde Hristiyanlığın akseptans edilmesinden sonra sakat çokça tanrılı (pagan) dine ilgilendiren heykellerin parçalanıp tıpkı ayin, ihtimal dahi benzeri curcuna şeklinde dere yatağına atıldıklarını değerlendirebiliriz. Yıpranmamış kabul edilen biricik tanrılı dinin gereği çokça tanrılı dine ait allah, ilahe heykellerinin kırılıp öz yatağına atıldığını düşünebiliriz.”
Aizanoi Antik Kenti
Kütahya ülke merkezine 57 kilometre uzaklıkta düz düz ve Frigya’ya sınırlanmış Aizanitislerin asıl iskân merkezlerinden biri kabul edilen Aizanoi kent alanının, milattan önceki 3000’li yıllardan itibaren kullanıldığı adisyon ediliyor.
Milattan önce 133’te Roma egemenliğine giren, piskoposhane merkezi üstelik olan kentin erken Bizans döneminde önemini yitirdiği belirtiliyor. 13’üncü yüzyılda Çavdar Tatarlarının üssü olan, sonraları Çavdarhisar ismini düzlük site, Avrupalı gezginlerce 1824 yılında keşfedildi.
Alman Kazı Bilimi Enstitüsünce 1970-2011 yıllarında yapılan kazılarda Anadolu’nun genişlik mebzul mahfuz Zeus tapınağı, temsil, stat, iki sıcak, dünyanın önce borsa yapısı, sütunlu cadde, Kocaçay üstünde 5 güreşçi köprüsü, “Meter Steunene” şerif alanı, nekropoller, rabıta ve su yolları devir ışığına çıkarıldı. Tapınağın çevresinde milattan geçmiş 3000’li yıllara ilişkin yerleşim tabakaları bulundu.
Antika kentte 1970’ten itibaren 41 yıl yaz aylarında say örümcek Alman Kazı Bilimi Enstitüsünün lisansı Bakanlar Kurulu kararıyla 2011’birlikte bozma edilerek kazı görevi Türk arkeologlara verildi.
