İNŞAAT Mühendisleri Odası İzmir Bölüm Başkanı Gösteri Ulutaş Ayatar, İzmir’birlikte 30 Teşrinievvel 2020’bile meydana mevrut sarsıntı ile Hatay merkezde yıkıma sebep olan depremin bina- dayanaklık etmek ilişkisi bakımından benzerlik gösterdiğini söyledi. İzmir’in Bayraklı ilçesindeki yapıların yıkılmasında basen etkisinin önemine vurgu yapıldığına ilgi çekici Ayatar, tıpkısı durumun Hatay merkezde de yaşandığını kaydetti.
Türkiye’nin Gün Doğusu, Güneydoğu, Akdeniz, İç Küçük Asya ve Karadeniz bölgeleri, Kahramanmaraş merkezli 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerle sarsıldı. Depremler, binlerce katabolizma ile ölüm ve yaralanmalara nöbet açtı. Türkiye genelinde birçok yapım mühendisi, hasar tayin çalışmaları yapmak amacıyla kıyamet bölgesine gitti. Icraat karşı vukuf veren İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Ofis Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, 2 binin üzerinde meslektaşımız bölgede hasar tespiti fora etmek üzere çalışıyor. İzmir’den dahi 200’e yakın meslektaşımız bölgede. Meslektaşlarımızın geçmiş belirlemeleri şöyle. Bölgedeki bazen alanlar, bina- istinatgâh ilişkisi anlamında özel alanlar. Örneğin; Hatay kalıp kabilinden. Burada yıkım elan fazlaydı. 30 Ilk Teşrin 2020’deki İzmir depreminde, kestirmece 80 kilometre uzaklıkta tıpkısı fay kırığı sonrasında katabolizma yaşadık. Fay kırıldıktan sonraları Bayraklı’de etken oldu. Buradaki yapıların yıkılmasında basen etkisinin önemi vurgulanmıştı. Buna analog tıpkısı format Hatay merkezde de yaşandı. Bayraklı’de yaşanan zeminin yapılara etkisi Hatay’bile bile görüldü dedi.
‘ALÜVYON ÇÖKEL ZEMİN YIKIMI ARTIRAN SEBEPLERDEN’
İzmir Bayraklı’nın çömlekçilik tıpkı yapıya sahip olduğunu hatırlatan Ayatar, Bayraklı çömlekçilik şeklinde. Bu nedenle deprem şiddetini henüz aşkın hissediyor. Bayraklı’birlikte lığ çökel istinatgâh bulunuyor. Mevrut hareket dalgasıyla çanağı sallayıp, yapıları henüz fazla etkiliyor. Hatay merkezde da analog bire bir kapsam olduğu düşünülebilir. Bu bile yıkımı artıran sebeplerden biri adına gözüküyor. Ağırlıklı kendisine işyerlerinin bulunduğu yerlerdeki 2000 yılı öncesi olduğunu oranlama ettiğimiz yapılarda yıkım çok oldu. Küresel tıpkı göçme şeklinde tıpkısı gözlemiz var diye konuştu.
‘YAPILARDA UYGULAMA HATALARI ÖNE ÇIKIYOR’
Yapılardaki aplikasyon detaylarına ilgi calip Ayatar, Bir yapının projelendirilmesi, yapılma ve teftiş süreci bayram konusudur. Depreme bakarak yapıyı tasarlayabilirsiniz. Ancak bu yapıya göre aplikasyon yapmazsanız ve denetimini gerçekleştirmezseniz bugünkü kabil dağ sonuçlarla karşılaşırsınız. Bölgede uygulama hataları da beklenen. Yine evvel tespitlere bakarak teçhizat miktarları, etriye sıklaştırılması, kanca uygulamasındaki hatalar ile betonda kalitesizlik aplikasyon hatalarında öne çıkan konular diyebiliriz dedi.
‘DEPREMİ TARTIŞMAKTAN HADDINDEN FAZLA YAPI GÜVENLİĞİNİ KONUŞMAK ÖNEMLİ’
Yıkım sonrası gündeme gelen ayrımsız konuya daha özen çekici Başbuğ Ayatar, Yıkılan kâh yapılar yolları kapattı. Bu muvasala açısından nazik bire bir sıkıntıydı. Şu an gerçekleştirilen hasar tespit çalışmaları üzere üstelik bu uzanım ağırbaşlılık yaratıyor. Yapılardaki yıkımlar, halkın toplanabileceği park ve bostan kadar alanlara doğru gerçekleşmiş. Bunun sonucu namına üstelik halkın bu alanlarda toplanmasını bu boyut engellemiş. Bunun yanı sıra aynı an önceki bina stoğuna dürülmek lazım. Depremi tartışmaktan çok yapı güvenliğini konuşmak yüce. Bunun için önceki kendisine mühendislik eğitiminin daha kalifiye kuzuluk ifham etmek gerekiyor. Aliyyülâlâ mühendislik kavramının tıpkı zaman evvel yasalaşması kocaman. Çığır odalarının bu konudaki bilgisine başvurulmalı. Sonuç kendisine çatı stoğuna dayalı birlik Türkiye’üstelik envanter çalışması yapılması geçişsiz. İzmir’bile başladı, bilcümle illerde yapılmalı. Bunun sonucu kendisine evet yapıları güçlendireceğiz ya de yıkıp yeniden yapacağız. İş birliği önemli. Merkezi idare, yerel yönetim, meslek odaları ve darülfünun hisse senedi birliğiyle bu çalışmaların biran evvel başlaması gerekiyor diyerek konuştu.
