Tarihi Safranbolu evlerindeki kaşbastı sisteminin yeni yapılarda kullanılması önerisi

Karabük Üniversitesi Başak Cengiz Mimari Fakültesi Mimarlık Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Aysun Özköse, tarihi Safranbolu evlerindeki sehpa sisteminin depremlere karşı betonarme yapılara için henüz tehlikesiz olduğunu söyledi.

Özköse, AA muhabirine, Safranbolu evlerinin 18. ve 19. asır ile 20. asır başlarında yapıldığını anımsattı.

Tarihi konakların yapımında binlerce yılın verdiği deneyim ve birikimle oluşan ustalığın kullanıldığına dikkati çekici Özköse, meyadana mevrut depremlerde bu yapıların ayakta kaldığını vurguladı.

Özköse, Safranbolu evlerinde “kaşbastı” sisteminin çokça iyi düşünüldüğünü ifade ederek, “Bu sistemde ahşap taşıyıcılar, muayyen bir matematiğe dayanarak yerleştirilmiştir. Dizge ufki yüklere cebin planlanmış, destekler kullanılmıştır. Safranbolu evleri gibi geleneksel Türk evleri, elem depremlere da dayanır. Sistemin özelliği gereği depremde yapının bire bir bölümü hasar görse dahi kâffesi çökmez. Çünkü, temas kürsü birbirinden bağımsızdır. Aynı yapıda binlerce taşımaya apotr fidan vardır.” diye konuştu.

“Ahşap çatkılı yapılar demirli beton yapılardan elan güvenli”

Safranbolu evlerinin temelinin kayaç bulunana büyüklüğünde kazıldığını ve geçmiş katların 1 metre kalınlıkta taş duvarla çıkıldığını dile getiren Özköse, evlerin duvarına neme cebin dayanabilen olması üzere de kireç sürüldüğünü aktardı.

Özköse, Safranbolu evlerinin yapımında makbul çatkı sisteminin yıpranmamış yapılacak binalarda birlikte kullanılabileceğine değinerek, şöyle konuştu:

“Depremi engelleyemeyiz ama depremin etkilerini engelleyebiliriz. ‘Çatkı sistemi’ ile yapılan yapılarda sarsıntı sırasında cızlam güvenliği var. Çatı tehlikesiz. Ayrımsız bölümü çökse birlikte özge noktalarıyla yapı ayakta kalabiliyor. Andırmak üzere zaman olabiliyor. Bu takkadak Safranbolu evleri amacıyla makbul değil. Bilcümle dünyadaki ahşap çatkılı yapılar amacıyla meri. Ahşap çatkılı anadan görme yapılar gelişigüzel 60 santimetrede aynı dikmeler, yatay kuşaklar ve çap payandalarla güvence altına alınır. Ahşap çatkılı geleneksel yapılar depremlerde kırıcı çözümlenmiş betonarme yapılardan elan güvenlidir.”

Share: