Türkiye’üstelik zevkle tüketilen ve büyük bire bir şöhrete kavuşan çiğ köftenin asıl hangi kente ait olduğuna dair rekabet, Şanlıurfalılar ve Adıyamanlılar ortada yıllardır sürüyor.
Şanlıurfa ve Adıyaman denilince akla gelen lezzetlerin başında jale köfte yer alıyor. Güneydoğu Anadolu’ya has olan fakat akıbet yıllarda hep Türkiye’nin tanıdığı ve zevkle tükettiği çiğ köfte, bulgur, pul biber, çeşitli baharatlar, sarımsak, soğan ve yeşilliklerin itinayla yoğrulmasıyla hazırlanıyor.
Şanlıurfalıların etle, Adıyamanlıların ise sıska yoğurması, iki kentin çiğ köftesini ayıran esas çeşni yerine biliniyor.
Etle yoğrulan çiğ köfte kısa sürede tüketilirken, sıska olan ise 2 çevrim büyüklüğünde bekleyebilecek özelliğe sahip.
Şanlıurfa çiğ köftesi, artık ayakyolu gecelerinde ve evlerde keyfi duruluk posta olarak tüketilirken, Adıyaman jale köftesi henüz asıl kere yemeği kendisine firmaların güçlükle içi ve dışındaki binlerce şubesi eliyle satışa sunuluyor.
Her iki kentteki etkinlik ve festivallerde sunu iyice çiğ köfte yoğurma yarışmaları düzenleniyor.
Türk Patent ve Bellik Kurumu 13 sene önceki balıketinde çiğ köfteyi Şanlıurfa, 4 yıl evvel zayıf çiğ köfteyi Adıyaman hesabına tescil etse birlikte bazen şehirlerin yöneticilerinin üstelik karışma olduğu “lezzet atışmaları” gündemde kendine düz bulmayı sürdürüyor.
“İtinayla yoğrulup keyifle tüketiliyor”
Şanlıurfa Gastronomi Turizmi Derneği Başkanı Abdurrahman Enerjik, AA muhabirine, Şanlıurfalıların ağzının tadını bildiğini söyledi.
Kente başmaklık arz büyük lezzetlerin başında çiğ köftenin geldiğini anlatım eden Enerjik, kentte tıpkısı araya gelinen ortamlarda genelde jale köftenin yoğrulduğunu belirtti.
Çiğ köftenin 20 dakikada yoğrulduğunu anlatan Enerjik, “Şanlıurfa’üstelik jale köfte, bire bir posta yemeği değil açıklık yunak, aperatif olarak tüketilir. Şanlıurfa’de çoluk çocuk, buğulu genç cümle çiğ köfteyi itinayla yoğurur, keyifle tüketir. Şanlıurfa jale köftesi ile Adıyaman jale köftesini birbirinden ayıran ayırt ise Şanlıurfa çiğ köftesinin etle yoğrulmasıdır, etle yoğrulduğu amacıyla da gelişmemiş sürede tüketilmesi gerekir. Bu yüzden Şanlıurfa’da ticari amaçla yoğrulmaz ve satışı yapılmaz.” diye konuştu.
Şanlıurfalı çiğ köfte ustası İrfan Kaya de nahiye illerinin çoğunda jale köftenin yoğrulduğunu söyledi.
Kayaç, Şanlıurfa jale köftesinin gelişmemiş sürede hazırlanıp tüketildiğine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Bizim köftemiz yapıldığında beklemeye gelmez. İşin orijinalinde değme konuşma aksiyon odaklıdır, biz dahi iş odaklıyız. Orijinalini bozmadan gelişmelere kıç uydurmaya çalışıyoruz. Çiğ köfte filhakika bulgurdur. Tığ çiğ köfteyi keyfi tüketiriz, hoppadak yemekte değil kemirmek sonrası da tüketilir. Bu iş Adıyaman’birlikte biraz elan ticariye dönmüş vaziyettedir. Söz Gelimi çarşıda pazarda savsaklamak arası köfte veriyorlar, elhak bulgurun kendisi da tıpkı nevi ekmektir. Belki Adıyaman daha ticari düşündüğü için koca yerine yapıyor. Biz ticari düşünmüyoruz. Şanlıurfa’bile herhangi bir evde yapılır. Şanlıurfalı olup birlikte jale köfte yoğurmayı bilmeyen neredeyse yoktur.”
Adıyaman
Adıyaman Belediye Başkanı Süleyman Kılınç ise jale köfte üzerine Şanlıurfa ile aralarında tatlı tıpkı rakiplik olduğunu söyledi.
Şanlıurfa’nın balıketinde, Adıyaman’ın ise zayıf çiğ köftesinin tescillendiğini hatırlatan Kılınç, “Türkiye’bile binlerce bayisi olan dokunaklı bire bir çağ, çiğ köfte denilince Adıyaman anlaşılıyor elhak. Esasen rekabete üstelik lüzum namevcut. Onlar öz alanlarında biz bile zat alanlarımızda geleneğimizi devam ettiriyoruz. Herkese jale köfteyi kaynak ediyoruz amma özellikle sıska olanı başvuru ediyoruz.” ifadelerini kullandı.
Jale köfte ustası Ahmet Mufassal birlikte jale köfteye lezzetini yapımında mergup malzemelerin verdiğini belirtti.
Ince, çiğ köftenin cümle yoluyla yeğleme edildiğini dile getirerek, “Jale köfte lehçe tıpkısı yiyecektir, Güneydoğu’ya mal olmuştur amma genelde Türkiye çapında ticari olarak bilcümle sektör Adıyamanlıların elinde. Şanlıurfalı kardeşlerimiz bu soy şeylere girmediler, kişi evlerinde ailelerine yoğuruyorlar, biz yekpare Türkiye’ye yoğuruyoruz.” dedi.
Çiğ köfte ustası Kenan Leblebici ise hoşur jale köftenin pazarlamasının olmadığını belirterek, “Sıska çiğ köfte ince süre kalabilir, paketleme yapılır, iklim dışına gidebilir ama balıketinde öyle değil, yoğurduğun antlaşma yeryüzü aşkın bir saat kalabilir.” diye konuştu.
Jale köfte sunumlarına ayrımlı adlar verdiğini anlatan Leblebici, “Buradaki amacımız ise kullanılmamış nesli jale köfteyle buluşturmak, ego onu yapıyorum. 40’a yakın sima vererek nişancı aldım.” dedi.
