Hareket travması hoşnutluk bakarak mütebeddil belirtilerle kendisini gösteriyor

Çocuk, ergen ve eke psikiyatri uzmanları, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası afetzedelerin hoşnutluk ve kişiye göre değişik deprem belirtileri gösterebildiğini aktardı.

Ege Üniversitesi (EÜ) Tababet Fakültesi Çocuk ve Ergen Can Kuşu Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Birsen Şentürk Pilan, AA muhabirine, yer sarsıntısı bölgesinden yoz yaşta afetzedelerin tedavi yapılmak için hastanelerine getirildiğini, ayrıca sekunder travmaya uğrayan çocuklara sağlık hizmeti sunduklarını söyledi.

Depremin herkesi inatçı etkilediğini, yeni yetmelik döneminde ise bu etkilerin riskli davranışlara sefer açabileceğini anlatım eden Pilan, “Ergenlerin özerkliklerini kazanmaya çalıştıkları dönemde böyle tıpkı felakete maruz kalmaları onların özgürlüklerini kısıtlayıcı durum oluşturabilir. Ergenler isyankar tür, hınç denetimi sorunları yaşayabilirler. Bazıları tam aksine içe kapanabilir. Sunma korktuğumuz tepkiler ise riskli davranışlarındaki artış benzer.” dedi.

Pilan, riskli davranışların ise “ispirto ve özellik kullanımı, suça engelleme, kendine beis ödeme, intihar düşüncesi ya de davranışı” olabildiğini ifade ederek şöyle devam etti:

“Bizim genişlik çok özen etmemiz müstelzim bunlar. Ergenlerle bildirişim kurarken nasıl onun da fikrini almalıyız. Eğer onun sosyal medyayı izlem ederek etkilendiğini düşünüyorsak, ‘Ebeveyn adına bunların seni etkilediğini fark ediyorum. Ben bile izlemeden duramıyorum. Ama hangi dersin? Şuncacık sınırlandırsak mı?’ diyebiliriz. Onun de fikrini sorarak, işbirliği yapmaya çalışarak davranmamız gerekiyor. Yasaklarsak daha çalımlı hale getirebiliriz çünkü. Banko ergene mümasil mesafeden bildirişim içerisinde olursak duygularını paylaşması için örtüsüz konu bırakabiliriz. Şayet bahsetmek istemiyorsa zorlamayabiliriz. ‘Konuşmak istersen seçkin ahit ego buradayım, hangi zaman istersen konuşabiliriz.’ şeklinde yaklaşımımız olmalı.”

“4 haftaya büyüklüğünde alışılagelen”

Zelzele travmasını atlatmanın çoluk çocuk amacıyla canlı yolları olduğuna işaret fail Pilan, yardım faaliyetlerinde deli dolu alengir almanın de bu gözyaşı grubunu rahatlatabileceğini aktardı.

Travmaların iveğen dönemdeki etkilerinin 4 haftaya büyüklüğünde alışılagelen olduğu bilgisini veren Pilan, şunları kaydetti:

“Daha sonrasında sadme sonrası ruhsal gerilim bozukluğu dediğimiz tedavi müstelzim aynı buut oluşabilir. Tekrarlayan şekilde olayla ait anıların zihninde canlanması, kendini dolaşma süresince daim izanlı, her an benzeri öz olacak kadar hissetme, rahatsız hissetme. Uykularında bozukluk olması, iştahta tebeddülat olması. Bunlar imdi günce yaşamını etkilemeye başladığında cümle üzere arkalama ahzetmek gerektiğiyle ilgilendiren tıpkı çevir sinyali oluşturmalı. Travmanın geç etkileri üstelik söz konusu oluyor. Yeryüzü yoğun beklediğimiz titreme sonrası ruhsal gerilim bozukluğu, buna gaile bozuklukları ve kriz üstelik eklenebilir.”

“Aileler çocuklarına ulaşılabilir mesafede olmalı”

EÜ Tıp Fakültesi Çocuk ve Akil Baliğ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Akademisyen Doç. Dr. Sezen Köse ise hareket sonrası alelade çocuklarda fert ve davranışsal reaksiyonlarını taharri edememe, yoğun fert tepkiler verme, ateş, hırçınlık kabil durumların görülebildiğini dile getirdi.

Tepkilerin hoşnutluk bakarak değişebildiğini nâkil Köse, şöyle konuştu:

“Okul öncesi çocuklarda yaşından küçükmüş kabil davranma, yatağı ıslatma, anneden boşanmak istememe, anneye tabi ahval, aymazlık ve iştah sorunları, tekrarlayıcı travmatik oyunlar görülebilir. Meslek çağı çocuklarında dahi okula müracaat etmek istememe, dikkat sorunları, kognitif zorluklar kabil bulgular cins. Gözyaşı ilerledikçe üstelik başkaldırma duygusu, ateş ve çatışmaların arttığını görebiliriz. Herhangi Bir çocuğun reaksiyonu ferdî farklılıklar dahi içeriyor. Zaman Zaman bile ağız ağıza bir içe kapanma, duygularda donuklaşma, duygularını yansıtmama görülebilir. Israrla konuşmaya zorlamak değil ama onun yanında olduğumuzu sezdirmek koca. Aileler birey ve fiziki ulaşılabilir mesafede olmalı.”

Köse, yer sarsıntısı bölgesinde olmayan çocukların televizyon haberleri zımnında tali travmaya maruz kalabildiğini söyleyerek, ailelere bu dönemde çocuklarını haberlerden ırak tutmaları önerisinde bulundu.

Yetişkinlerde format

İzmir Buca Seyfi Demirsoy Yetişek ve Araştırma Hastanesi (EAH) Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Hasan Tahsin Tığ de yetişkinlerde yer sarsıntısı sonrası haddinden fazla degaje aralıkta psikoloji belirtiler görülebileceğine dikkati çekerek, “Şanlı depremzedeler güç üzüntü, tırsmak hissedebilir. Kontrolü kaybettiği düşünceleri tür, gerçeklikten kopma hislerine kapılabilirler. Hiç konuşmayabilirler, haddinden fazla konuşabilirler.” dedi.

Travma sonrası bazı kişilerin çakılmak ve dertlerini hikâyelemek isteyebileceğine belen fail Tığ, “Bu ayrımsız salah, iyileşmelerine havari olacak tıpkı süreçtir. Hatta arada sırada kendilerini rapor edemeyen afetzedelerden düşüncelerini, hislerini, duygularını yazmasını isteriz.” diye niteleyerek konuştu.

Tığ, yakınlarının depremzedeler amacıyla gür ayrımsız dinleyici olabileceğinin altını çizerek, “Biz ruhsal açıdan müzaheret etmek istiyorsak, ferah bir dinleyici olabiliriz onlar için. Onları yargısız benzeri şekilde dinlemeliyiz. Hemen yanlarında bindi olduğumuzu, onlar amacıyla değme şeyi yapmaya hazır olduğumuzu söyleyebiliriz.” ifadesini kullandı.

Share: