Tabii afetlerin çocuklarda birey olarak gocunmak, dert, nâr, suçluluk, çeki kabilinden hislere hastalık olabildiğini söyleyen Yavru Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Kahkaha Tanal, “Yer Sarsıntısı sonrası çocuklarda; özen eksikliği, gaflet bozuklukları, yeme bozuklukları, çılgın neşelilik, anlaşmazlık, odaklanamama gözlenebilir. Pus soğurma, bebeksi durumlar, keski yiyecek kabilinden durumlar gözlenebilir. Örgensel aynı nedeni sıfır saksı ağrısı, mebde dönmesi, mide bulantısı, karın ağrısı kabilinden âraz görülebilir. Görüntülük başında izlenen bazı görüntüler çocukları damarlı etkileyebilir. Çocuğun çekinmek ve endişesini artırabilir. Bu nedenle çocuklarla yer sarsıntısı için konuşulmalı fakat zelzele ile ilişkin içeriği denetlenemeyen haberlere ve görüntülere maruz kalmaya bariyer olunmalıdır. Onlara engelsiz ve kesin bilgiler vererek yürek ortamı oluşturulmalıdır” dedi.
Medicana Keyif Grubu’ndan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülme Tanal, “Zelzele sonrası çocuklarda; ilgi eksikliği, dalgı bozuklukları, yeme bozuklukları, katmerli elektrik, huzursuzluk, odaklanamama gözlenebilir. Pus imtisas, bebeksi durumlar, keski yeme kadar durumlar gözlenebilir. Organik bire bir nedeni sıfır çıban ağrısı, esas dönmesi, işkembe bulantısı, bellek ağrısı gibi âraz görülebilir. Davranışsal olarak gelişimlerinde depresyon, insanlardan uzaklaşma, kendini izole etme görülebilir. Zelzele çocuklarda güvende olmadığını hissettirerek kaygıya kez kurgu ve varagele içre hissettirir. Çocukların tahassüs düzeyi yaşına, gelişimine, ailesi ile olan ilişkilerine göre mübayenet gösterebilir. Özellikle ekol öncesi füru abstre düşünemedikleri için depremi zihinlerinde anlamlandıramazlar ve yer sarsıntısı belgisiz bire bir terim olduğu amacıyla çocuklarda ağır keder, sorun ve güvensizlik yaratabilir” diye niteleyerek konuştu.
KAYGILARINI İFADE ETMELERİNE İZİN VERİLMELİ
Ebeveynlerin bu süreçle elbet başa çıktıkları bile çocuklarının his durumları üzere çok makro olduğunu nâkil Dr. Tanal, “Tıpkı ölüm ve özge saf felaketlerde olduğu gibi depremle ilgilendiren çocuğa yapılacak açıklama dahi çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygun olmadır. Bu süreçte çocuklar sunma çokça güvende olduklarını çıkarmak isterler. Güvende ve korunuyor olduğunu takip etmek çocukların bu süreçle başa çıkmasını kolaylaştırır. Çocukların deprem ile ait sorular sormalarına, kaygılarını tabir etmelerine müsaade verilmelidir. Çocuklara her konuda berrak ve somut kalkışmak; yaşına makul ve üs cevaplar yüklemek haddinden fazla önemlidir. Çocuklar yaşanan olayı anlamlandırmada, duygularını rapor etmekte zor yaşayabilirler. Yaşanan olumsuzluklardan kendilerini mesul tutabilirler. Aileler hareket anı dışındaki korkularına, tepkilerine, yas biçimlerine özen etmelidirler. Füru, yetişkinlerin alelhusus ebeveynlerinin davranışlarını menent alarak içselleştirir ve ona bakarak tutum biçimleri geliştirirler” ifadelerini kullandı.
ÇOCUKLARA HİÇBİR ÖZ YANSITMAMAK AKLA YATKIN DEĞİL
Çocukların deprem ile ilişkin konuşmalara, haberlere ve görüntülere maruz kalmamalarına dikkat girmek gerektiğini tamlayan Dr. Tanal, “Sarsıntı kaynaklı kaybetme korkusu ve kaygılar füru kendini güvende hissettikçe azalır. Yer Sarsıntısı ile ilgili gerçekleri çocuklardan tefrik etmek, onlara tek madde yansıtmamak de makul değildir. Çocukların duygusal gelişimine akla yatkın ve anlayabilecekleri şekilde olanlar aktarılmalıdır. Yaşananlarla ilgilendiren çözümler ve mir ika yolları de sunulmalıdır. Yardıma ihtiyacı olanlara arkalama edildiği, herkesin bir dayanışma içre olduğu, ailece kendilerinin üstelik depremden etkilenenlere yardım ettiklerini inanmak çocukların kaygılarını azaltmaya havari tamam. Ekran başında izlenen ara sıra görüntüler çocukları kontra etkileyebilir. Çocuğun istinkâf etmek ve endişesini artırabilir. Bu nedenle çocuklarla deprem hakkında konuşulmalı ancak yer sarsıntısı ile ait içeriği denetlenemeyen haberlere ve görüntülere maruz kalmaya bariyer olunmalıdır. Onlara çıplak ve kesin bilgiler vererek cüret ortamı oluşturulmalıdır” dedi.
