Antalya Büyükşehir Mekân Kurulu “Düden Çayı” Raporunu Açıkladı

Antalya Büyükşehir Belediyesi Mekân Müesses, “Düden Çayı” üstüne oluşturduğu madun encümen çalışmalarını tamamlayarak, Düden Çayı raporunu açıkladı. Yer Oturmuş raporda, Düden Çayı’nın kirliliğine faktör olabilecek ana sorunları 7 özellik halinde sıralarken, kirliliğin önüne geçebilecek hal önerilerine de saha verdi.

Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin 2021 yılı Eş kocaoğlan içerisinde, Düden Çayı’nda meydana mevrut balık ölümlerinin tekrar etmemesi amacıyla kirliliğin nedenlerini özlemek ve hal önerileri giysi amacıyla oluşturulan Antalya Büyükşehir Belediyesi Yer Kurulu Toplantısı, Büyükşehir Belediyesi Derinti Salonu’nda gerçekleştirildi.

Toplantıya, Antalya Büyükşehir Belediyesi Komutan Sarrafiye Danışmanı Çokluk Oğuz, Büyükşehir Belediyesi Komutan Danışmanı ve bir zamanda Mekân Yerleşmiş Başkanı Lokman Atasoy, kamu gurur temsilcileri, darülfünun, çığır odası, sivil topluluk temsilcileri ve alanında eksper kişiler katıldı.

KAPSAMLI BİR IFADE HAZIRLANDI

Toplantının açılışında mütekellim Belde Yerleşmiş Başkanı Lokman Atasoy, Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin Düden Çayı üzerine çokça alıngan davrandığını, Düden Çayı’nda kirliliğin ortaya çıkmasından itibaren sorunun çözümüne müteveccih muhteşem icraat yürüttüklerini söyledi. Kamuoyunda konuyla ilgilendiren vukuf kirliliğinin yaşanması üzerine, Nisan ayında konuyu Yer Kurulu gündemine taşıdıklarını ve ilişkin cümle paydaşlarla, konunun uzmanlarıyla şümullü bir mesai başlattıklarını belirten Lokman Atasoy, “Düden Çayı’nın korunması noktasında evvel günden itibaren Büyükşehir Belediyesi namına üzerimize düşeni ve fazlasını yapmaya özen gösterdik. Parçalanmamış Çevre Asamble üyelerimizin bile katkılarıyla, sahada yapılan çalışmalar, ilmî tetkikat, analizler, toplantılar ve alt komisyonlarımızın çalışmalarıyla binnetice şümullü bir rapor hazırlandı. Şimdi bu rapor doğrultusunda, ilgilendiren tüm kamu kurumlarımızın üstelik katkılarıyla Düden Çayı’nda tıpkısı daha kirlilik yaşamamak hesabına üzerimize sakıt çalışmaları yapmalıyız” dedi.

DÜDEN ÇAYINA ETKİ FAIL BASKI UNSURLARI

Büyükşehir Belediyesi Deniz ve Lep Yönetimi Ofis Müdürü Mustafa Yıldırım, düdenler, kentsel atıksu, zeytinyağı fabrikaları, birleştirme uran bölgesi, alelade endüstri bölgeleri ve idraksiz inkılap tesisleri, Kızıllı Bütünleşmiş Tiran Atılmış Depolama alanı ile tarım ve hayvancılığın Düden Çayı havzasında oluşturduğu baskı unsurlarını anlattı. Elan sonraları ise Belde Oturmuş’nda tartışılan ve oluşturulan alt komisyonların çalışması sonucu oluşturulan Düden Çayı raporu açıklandı.

ANA SORUNLAR

Temel mesail ve hal önerileri başlığı altında hazırlanan anlatim, asamble üyelerine sunuldu. Düden Çayı’na külfet eden 7 maddelik asıl sorunlar şöyle sıralandı:

1-Düden Çayının ve hilaf suyu kaynaklarının besleniminde en cesim role eş düden yapıları, korunamaması zımnında kirlenme tehdidine açıktır. Bulunan durumda düden yapılarına aracısız atık suların bağlanması veya yağışlı dönemlerde alay malay kirliliğin taşınması sonucunda aykırı suları ve dolaylı yerine birlikte Düden Çayı kirlenme tehdidi altındadır.

2-Antalya Ense Traverten Platosunda ve Düden Çayının havzasında mevcut sınai tesislerin, banal ve ölçülü ölçekli işletmelerin (zeytinyağı fabrikaları, vurdumduymaz inkılap tesisleri, halı yıkama fabrikaları vb) atılmış akarsu ve deşarjlarının müşteri düz üstünde riziko oluşum ettiği bilinmektedir.

3-Düden Çayı ve havzasındaki yavaş tarımsal faaliyetlerden kaynaklanabilecek muhtemel riskler var olup yayılı pislik kaynağı oluşturmaktadır.

4-Düden Çayının kayırıcı kotunda artan gâh yerleşim alanlarının lağım döşemi hattına sınırlı olmaması dolayısıyla yerleşme yerlerinde fosseptik kullanılmaktadır. Bu yapıların mevzuatta belirtilen tekniğe akıllıca yerine nesir edilmemesi yahut bakım eksikliği sonucu kirleticilerin taşınması ile uymaz sularının, dolaylı adına dahi Düden çayının akarsu kalitesinin etkilenmesi olasıdır. Antrparantez ümran barışı sonucunda denetimsiz benzeri şekilde yapılaşma söz konusu olup, bu yapılarda üretilen atıksuların bertaraf durumu bilinmemektedir.

5-Düden Çayı beslenim alanında bulunan faaliyetlerin denetimlerinin mikro kaldığı, bulunan durumda farklı kurumlar vasıtasıyla yapılan denetimlerde koordinasyon ve bilgelik paylaşımı eksikliği olduğu görülmüştür.

6-İlçe Uray sınırları içerisinde ruhsatsız yahut elan evvel bayındırlık planlarına çap olup 3194 dar İmar Kanunu’nun Eğreti Bap 16 kapsamında mamure barışından bilistifade çatı vasıta belgesi ile elektrik yürüteç işletmeler bulunmakta olup, bu işletmelerin faaliyetleri sonucu üretilen atıkların kaldırılmış durumu bilinmemektedir.

7-Düden Çayı havzasında mevzuatta çevre iznine bağımlı işletmelerin canlılık izinleri Kasaba, Kentçilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından verilmekte olup izin aşamasında kanalizasyona bağlantı şartı yahut bunun tür olmadığı yerlerde akıllıca kaldırılmış veya sızdırmaz fosseptik şartı üzere ASAT Genel Müdürlüğü’nden düşünüm yazısı istenmektedir. ASAT Genel Müdürlüğü’nün uygun görüşü alınmadan İl Müdürlüğü yoluyla faaliyete müsaade verilmemektedir. Ancak ara sıra ilçe belediyeleri bu şekil işletmelere ASAT’ın uygun görüş yazısı koşulu aranmadan işyeri açılış belgesi verebilmekte olup bu konuda aplikasyon eksikliği bulunmaktadır.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Düden Çayı’nın kirlilikten korunması noktasında ise Büyükşehir Belediyesi Belde Müesses’nun Düden Çayı Raporu’ndaki 11 maddelik hal önerileri ise şöyle:

1-Düdenlerin durumlarının çıkışlı Kurumlarca durumunda incelenerek, siper-kullanma dengesi gözetilerek çap sularının akarsu kalitesinin etkilenmeyeceği şekilde korunması sağlanmalıdır

2-28/12/2009 tarih ve 27446 sınırlanmış Duraliler kaynakları siper alanları ilanlarında 1. ve 2. Mertebe koruma alanı sınırları içerisinde gerçekleştirilen rastgele nev ruh amacıyla koordinasyonun sağlanması üzere izinli Kurumlar arası Il başkanlığında tıpkı yarkurul oluşturularak denetimlerin yapılması gerekmektedir

3-Halihazırda Düden çayının su kalitesini etkileyebilecek uygunsuzlukların ivedilikle tayin edilerek faaliyetlerinin ilişik Kurumların eşgüdümünde durdurulması ve faaliyetlerine bitmeme edebilmeleri üzere belirleme edilen uygunsuzlukların giderilmesi üzere çalışmalarının yaptırılması sağlanmalıdır.

4-Düden Çayı beslenim alanında bulunan tarımsal faaliyetlerde mevzuatta belirtildiği üzere gani ekincilik uygulamalarına (bitkinin ihtiyaç duyacağı suyu temin edebilecek sulama sistemleri kurulması, kültürel tedbirler, mekanik mücadele, dirim bilimsel uğraş yahut biyoteknik yöntemler uygulanması, v.b.) geçilmesi, hayvancılık faaliyetlerinin gerçekleştirildiği alanlarda su ve yerey kirliliğine bozukluk mümteni şekilde atıkların depolanması ve belde sağlığı tesislerinin kurulması veya bu tesislere yönlendirilmesi teşvik edilmelidir

5-Düden Çayı beslenim alanında, kanalizasyona bağlı olmayan yerleşim yerlerinde ivedilikle projelendirme çalışmalarının tamamlanarak yatırım programlarına alınması, şebeke sistemine bağlanması gibi sıfır yerlerde ise mevzuatta tanımlandığı şeklide sızdırmaz fosseptik yapılması ve bunların kontrollerinin de gene mevzuatta öngörüldüğü şekilde İlçe Belediyelerince yapılması gerekmektedir

6-Düden Çayı beslenim alanında mevcut işletmelerin şişman evet birlikte kişi imkanları dahilinde tasfiye ve bertaraf sistemlerinin müesses olduğunun ve problemsiz namına çalıştığının arama edilmesi gerekmektedir

7-Düden Çayının yerüstünde kalan bölümü üzere ekolojik durumun belirlenmesinde makro tumturak oynayan dirim bilimsel, hidromorfolojik, kimyevi ve fizikokimyasal kalite parametreleri ile belirli kirleticilerin akarsu kütlesini düzen edecek maksimal istasyonda düzenli periyotlarla izlenmesi, bu izlem çalışmaları sırasında akarsu kütlesinin kalitesi dışında miktarının da ahenktar yerine kontrol edilerek “gani su durumuna” ulaşılması sağlanmalıdır.

8-Bölgenin flora ve faunasına, Düden Çayının akarsu kalitesine ve beslediği havzaya kavrayışsız dönüşü tahakküm, balaban zararlar ödeme ihtimali çokça faziletkâr olan içerdiği bağan moleküler ağırlıklı fenolik maddeler zımnında arıtılabilirliği berenarı ağırbaşlı ve kıymetli olan zeytin karasuyu ile ilişkin mevzuata akla yatkın sızdırmaz buharlaştırma lagünlerinin yaptırılması, küresel iklim değişikliği ve ilimizin üretim sezonu içindeki almanak yağmur miktarları dahi ayn uğrunda bulundurularak (yağışlı mevsim üzere evgin tedbir yerine karasuyun biriktirildiği lagünlerin baran suyundan etkilenmeyen sadık sistemlere çevrilmesi) Yer, Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı öncülüğünde, işletmeci ile kuma çevreci projelerin geliştirilip isteklendirme ve mevhibe kaynakları açılarak zeytinyağı işletmecilerine defa gösterilmesi sağlanmalıdır.

9-İlçe belediyeleri eliyle faaliyetlerin ruhsatlandırılması aşamasında, kirletici riski haiz işletmelerin proje lansman dosyaları, ÇED dosyaları ve her tip belgelerinin çevrenin korunması gözetilerek hassasiyetle incelenmesi, ASAT’a düşün sorularak makul görüşünün alınması ve devamında işletmeler yoluyla verilen taahhütlerin teftiş ve kontrollerinin yapılması sağlanmalıdır.

10-Gösterişli atılmış üretebilecek sektörler, kaza belediyelerinin yapacağı ümran çalışmaları ile havzada su kalitesine engel vermeyecek akıllıca alanlarda tıpkısı araya getirilmedir. Bu operasyon sonucu oluşan atıksu sorunu ise kuma alt yapı ile toplanarak akla yatkın atıksu kaldırılmış sistemiyle çözülmeli ve atıksu deşarjları hususi denetimlere tabi tutulmalıdır.

11-Yapılan denetimlerde 2. Kademe himaye alanlarında vadi alan işletmeler yoluyla çaktırmadan deşarjların yapıldığı tespit edilmiştir. Seçkin hangi büyüklüğünde bu bölgede mevzuat açısından fosseptik kullanımı makul görülüyor ise de bölgenin kırılan durumu nedeniyle bu bölgede elektrik gösteren işletmelerin mümkünse kanalizasyon sistemlerine karışma edilmesi ve bu süreçte yeni her faaliyet amacıyla ruhsatlandırma yapılmaması hususunun İl Mahalli Kasaba Kurulunda değerlendirilmesi başvuru edilmektedir.

Share: